Zintegrowany System Kwalifikacji staje się nieodzownym narzędziem w walce z problemem niskiej aktywności fizycznej Polaków oraz gwarantem rozwoju kompetentnych kadr w polskim sporcie. 28 października 2024 roku w auli im. prof. dr hab. Adama Rosławskiego, w Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu odbyła się konferencja „Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji”. Otworzył ją Wiceminister Sportu i Turystyki Piotr Borys wraz z JM, Rektor Tadeusz Stefaniak.  

– Bez trenerów i instruktorów nie zbudujemy sportu profesjonalnego oraz powszechnego. Zawód trenera ma dawać aspiracje zawodowe i finansowe. Jest to konieczne, bo 30% dzieci i młodzieży jest w totalnym bezruchu. Będziemy chcieli inwestować w sport i infrastrukturę – zapewnił na AWF we Wrocławiu wiceminister Sportu i Turystyki, Piotr Borys podczas otwarcia konferencji. 

Wyniki badań dotyczących aktywności fizycznej w Europie ukazują niepokojący obraz Polski jako jednego z krajów o wysokim poziomie nieaktywności. Ponad 60% Polaków przyznaje, że nigdy nie uprawia sportu, podczas gdy w Finlandii zaledwie 8% populacji. Dodatkowo, raport Ministerstwa Sportu i Turystyki z 2024 roku na temat kondycji fizycznej dzieci i młodzieży szkolnej dostarcza alarmujących danych na temat stanu zdrowia młodego pokolenia.

Niska aktywność fizyczna ma poważne konsekwencje zdrowotne, wpływając zarówno na jednostki, jak i na cały system opieki zdrowotnej. W związku z tym konieczne jest inwestowanie w rozwój kadr trenersko-instruktorskich, które odgrywają kluczową rolę w promowaniu aktywności fizycznej, budowaniu świadomości społecznej oraz wsparciu zdrowotnym obywateli. Dla podnoszenia kwalifikacji tych kadr, niezastąpionym narzędziem jest Zintegrowany System Kwalifikacji (ZSK), który wspiera doskonalenie kompetencji trenerów i instruktorów sportowych.

Raport Najwyższej Izby Kontroli z 2019 roku zwrócił uwagę na negatywne skutki deregulacji zawodu trenera w Polsce, co doprowadziło do spadku wymagań kwalifikacyjnych. Brak wykształcenia wyższego oraz różnorodność podejść związków sportowych do licencjonowania budzi obawy o jakość szkolenia i bezpieczeństwo zawodników. Zintegrowany System Kwalifikacji i włączane do  niego kwalifikacje z obszaru sportu i rekreacji przez Ministerstwo Sportu i Turystyki, zapewnia nowoczesne narzędzie do oceny i doskonalenia kompetencji trenerów, co może wpłynąć na przyszłość polskiego sportu.

– Zasada, która towarzyszy medycynie „primum non nocere” – „po pierwsze nie szkodzić”
–  musi również towarzyszyć obszarowi kultury fizycznej. Zatem jeśli mówimy o kompetencjach, to o kompetencjach kształtowanych przy udziale fachowców; jeśli mówimy o uprawnieniach trenerskich, instruktorskich to poprzez uczelnie awf-owskie w Polsce  – podkreślał rektor, dr hab. Tadeusz Stefaniak, prof. AWF Wrocław. 

Na początku września 2024 roku w sektorze sportu, dzięki współpracy z Instytutem Badań Edukacyjnych oraz Radą ds. Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej, udało się włączyć do ZSK liczne kwalifikacje w dyscyplinach takich jak golf, narciarstwo alpejskie, zapasy czy piłka siatkowa. Obecnie funkcjonują również kwalifikacje związane z treningiem personalnym, nordic walkingiem, snowboardem, kitesurfingiem  oraz wieloma innymi dyscyplinami.

W systemie ZSK kluczową rolę odgrywają Instytucje Certyfikujące, które potwierdzają jakość i kompetencje osób pracujących w sporcie. Na przykład, Polski Związek Kiteboardingu oraz Stowarzyszenie Instruktorów i Trenerów Snowboardu wydały już łącznie 250 certyfikatów, co jest dowodem na rosnące znaczenie jakościowego kształcenia trenerów.

Mat. Pras.