Od 7 marca gminy mogą zgłaszać się do Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) na pełnienie zadań operatorów w programie Czyste Powietrze. Gminy, które podejmą się roli operatora programu, za skuteczne wsparcie każdego beneficjenta najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania dostaną dodatkowe 1700 zł.

• Operator programu Czyste Powietrze zapewni pełne wsparcie dla uczestników programu – od momentu podjęcia decyzji o realizacji inwestycji, przez cały proces inwestycyjny, aż do zakończenia projektu i rozliczenia dotacji.
• Dzięki przystąpieniu do programu operatorów, gmina zapewnia mieszkańcom możliwość pozyskania najwyższego wsparcia w programie oraz prefinansowania.
• Nabór na gminnych operatorów prowadzony jest w trybie ciągłym, umowy będą zawierane etapowo.
• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) na finansowanie operatorów przeznaczył na rok 2025 – ponad 40 mln zł.  

– Jednym z priorytetów nowego programu Czyste Powietrze, który zapewnia dofinansowanie do termomodernizacji domów i wymiany pozaklasowych kotłów grzewczych, jest ukierunkowanie pomocy na osoby zagrożone ubóstwem energetycznym. To dla nich wprowadzamy system operatorów, którzy pomogą przejść przez cały proces pozyskiwania i rozliczania dotacji. Rola gmin jako operatorów jest kluczowa, bo to one są najbliżej mieszkańców i posiadają wiedzę, kto najbardziej potrzebuje tej pomocy – mogą zachęcić do skorzystania z dotacji, a jednocześnie chronić mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami – powiedział Robert Gajda zastępca prezesa NFOŚiGW.

Operator programu Czyste Powietrze – po co i dla kogo?

Gminny są ważnym partnerem w realizacji programu Czyste Powietrze – 85 proc. gmin w kraju zawarło z WFOŚiGW porozumienia dotyczące prowadzenia gminnych punktów konsultacyjno-informacyjnych (PKI). Gminy posiadają już duże doświadczenie w zakresie wsparcia mieszkańców przy korzystaniu z dofinansowania, a pełnienie roli operatora pozwoli na rozwinięcie pomocy, jaką obecnie oferują mieszkańcom.  

Wsparcie w roli operatora ma na celu pomoc szczególnie osobom starszym i ubogim, które mogą być narażone na nieuczciwych wykonawców i mają trudności z korzystaniem z technologii. Osoby zagrożone ubóstwem energetycznym mogą dostać do 100 proc. dofinansowania kosztów netto do termomodernizacji domu i wymiany pozaklasowego kotła, tzw. kopciucha.

Pracownik gminy działający w imieniu operatora nie musi posiadać wykształcenia inżynierskiego ani kwalifikacji w zakresie audytów. Powinien dobrze znać program Czyste Powietrze oraz posiadać rozwinięte umiejętności komunikacyjne.

Korzyści dla gmin z bycia operatorem Czystego Powietrza:

• zapewnienie mieszkańcom wsparcia w pozyskaniu dotacji na najwyższym i podwyższonym poziomie dofinansowania oraz przy prefinansowaniu
• dodatkowe wynagrodzenie finansowe za skuteczne działania operatorskie
• pakiet dedykowanych szkoleń
• możliwość tworzenia wraz z NFOŚiGW i z WFOŚiGW systemu operatorów i ulepszanie go
• wzmocnienie znaczenia gmin w programie
• szybsze tempo wymiany nieefektywnych źródeł ciepła
• większy wpływ na ochronę mieszkańców przed nieuczciwymi praktykami.

Zadania operatorów

Zadania operatorów podzielono na dwa etapy z odrębnym wynagrodzeniem za każdy etap. Po pierwszym etapie, do momentu podpisania umowy o dofinansowanie między beneficjentem a WFOŚiGW gmina otrzyma 500 zł, po realizacji drugiego etapu – 1200 zł. Gmina będzie wynagradzana za działalność operatorską w formie ryczałtu.

W pierwszym etapie do zadań operatora będzie należeć:

• dotarcie do mieszkańców, którzy potrzebują wsparcia przy wymianie źródła ciepła i termomodernizacji domu;
• zaprezentowanie możliwych rozwiązań w ramach programu Czyste Powietrze;
• ocena poziomu dofinansowania możliwego do otrzymania przez danego mieszkańca;
• wsparcie w wyborze audytora energetycznego i potencjalnych wykonawców, w tym przy podpisywaniu umów prefinansowania;
• pomoc w wypełnieniu i złożeniu wniosku o dofinansowanie.

W drugim etapie operator będzie odpowiedzialny za:

• przekazanie i wyjaśnienie warunków umowy o dofinansowanie;
• pomoc przy wyborze i podpisaniu umowy z wykonawcami;
• pomoc we wnioskowaniu o zaliczkę
• wsparcie w realizacji umowy, uzyskiwaniu finansowania i prefinansowania na kolejnych etapach;
• pomoc w zbieraniu dokumentów niezbędnych do rozliczenia przedsięwzięcia;
• informowanie o warunkach programu oraz obowiązku korzystania z Listy Zielonych Urządzeń i Materiałów (https://lista-zum.ios.edu.pl/);
• pomoc w aktualizacji audytu energetycznego oraz w wystąpieniu o zmianę warunków umowy dotacji z WFOŚiGW;
• pomoc w wyborze wykonawcy świadectwa charakterystyki energetycznej budynku;
• pomoc w przygotowaniu wniosku o płatność oraz w rozliczeniu końcowym projektu;
• pomoc w zapewnieniu pełnej dokumentacji przedsięwzięcia.

Jak zostać operatorem:

• Wysłać deklarację o chęci podpisania porozumienia operatorskiego o na adres mailowy operatorzy@fos.wroc.pl.
• Zawrzeć porozumienie z WFOŚiGW – jego wzór będzie dostępny dla gmin, które zadeklarują chęć pełnienia roli operatora.

Pozostałe ważne informacje:

Najwyższy poziom dofinansowania w nowej wersji programu Czyste Powietrze będzie dostępny tylko przy wsparciu  operatora. Podobna sytuacja dotyczy dotacji z prefinansowaniem. W przypadku poziomu podwyższonego będzie to opcja do wyboru. Jeśli na danym terenie gmina nie zgłosi się do roli operatora, to planowane jest powierzenie tych zadań WFOŚiGW.

Gmina, działając zgodnie z obowiązującymi przepisami, może zlecić realizację zadań w zakresie roli operatora lub część tych zadań powierzyć zewnętrznemu wykonawcy.

Jeśli gmina, mimo zgłoszenia się do roli operatora zrezygnuje, to będzie mogła wypowiedzieć trwające porozumienie na zasadach określonych w tym dokumencie.

Gmina, która nie zgłosi się do roli operatora, nadal może prowadzić gminny punkt konsultacyjno-informacyjny.

Podpisywanie porozumień operatorskich między WFOŚiGW a gminami, które do 21 marca zgłoszą się do pełnienia funkcji operatora, przewidziano do 31 marca 2025 r.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu zaprasza przedstawicieli gmin do udziału w spotkaniu online w najbliższą Środę 12.03.2025 o godz. 10:00 , podczas którego wraz Narodowym Funduszem Ochrony Środowisku i Gospodarki Wodnej omówione zostaną szczegóły programu operatorskiego.

Mat. Pras.