W pierwszych dniach kwietnia 1945 roku Wrocław dotknęło najstraszliwsze wydarzenie w historii tego miasta. Był to nalot 750 samolotów Armii Czerwonej, które od 1 kwietnia 1945 roku przez kilka kolejnych dni bombardowały miasto. W 80. rocznicę tego wydarzenia w Radiu Rodzina gościliśmy Arkadiusza Förstera – przewodnika po Wrocławiu, który przybliżył historie miasta z czasu jego oblężenia.
Breslau był jednym z największych miast w III Rzeszy. Obok Berlina i Lipska był jednym z większych i ważniejszych punktów we wschodniej części tego kraju. Fakt, że do frontu zachodniego i wschodniego sprawiał, że jego mieszkańcy czuli się względnie bezpiecznie.
– Kiedy załamała się ofensywa niemiecka, prawda, i Armia Czerwona zaczęła zbliżać się w kierunku Berlina, czyli szła na zachód, minęła linię Wisły, tak naprawdę w tym momencie wciąż jeszcze Wrocław był takim miastem, które czuło się relatywnie spokojnie – mówi Arkadiusz Förster, przewodnik po Wrocławiu.
Zamiana Wrocławia w twierdzę przez Hitlera w 1944 roku doprowadziła do jego największej tragedii.
Formalnie mówi się, że oblężenie Festung Breslau rozpoczęło się w pierwszych dniach lutego 1945 roku, a trwało do 6 maja tego samego roku. Od 8.02.1945 roku Wrocław był już miastem zamkniętym.
Jego zamknięcie poprzedziła decyzja gauleitera Karla Hankego o ewakuacji mieszkańców miasta.
– Oblężenie Wrocławia było jedną z ostatnich bitew II wojny światowej – podkreśla Arkadiusz Förster.
Dlaczego Breslau bronił się dłużej niż Berlin?
Kluczowym momentem w trakcie oblężenia Festung Breslau było bombardowanie miasta z pierwszych dni kwietnia. W 1945 roku 1 i 2 kwietnia przypadała Wielkanoc.
Skala zniszczeń w mieście po oblężeniu była ogromna. Patrząc dziś na miasto można zobaczyć, które rejony były zrównane z ziemią, a które jakoś się uchroniły. Są jednak takie miejsca, których już nigdy nie zobaczą wrocławianie.
Niewiele jest miast w Europie, które miałyby tak niezwykłą i skomplikowaną, tak wielonarodową i wielowyznaniową historię jak Wrocław. Najsmutniejsze jest to, że w ciągu jednego – dwóch dni – 1 i 2 kwietnia 1945 roku większość historycznej tkanki miasta została zniszczona w ciągu kilkudziesięciu godzin.
Posłuchaj audycji:
Część 1
Część 2
Część 3
Część 4
fot.: R. Jagusch/K. Gorazdowska/Zbiory Muzeum Architektury